ارزیابی تحول زبان الگو در معماری مسکن بررسی موردی: خانه های دوره قاجار و مسکن معاصر در شهر زنجان

Authors

  • عیسی حجت دانشیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
  • محمد باقری استادیار گروه معماری، دانشگاه زنجان
  • مینا دشتی دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
Abstract:

تنوع و تکثر الگو‌های سکونت معاصر و غفلت از الگوهای بومی، بازخوانی زبان‌الگوی خانه‌ ایرانی و همسازی آن با انگیزه‌ها و نیازهای ساکنان را ضروری ساخته است. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی تنش‌های رفتاری-مکانی در گونه‌های مسکن و رفع آنها از طریق بازنگری در سازمان فضایی و الگوهای مکان-رفتار است. پس از تعریف زبان‌الگو و عناصر ساختاری-معنایی آن، 20 نمونه از خانه‌های سنتی دوره قاجار و 20 نمونه از خانه‌های ویلایی و آپارتمانی شهر زنجان به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شد و الگوی معماری آنها در سه مقیاس کلان، میانی و خرد در ابعاد فضایی (ارتباط با پیرامون، تنوع‌ فضایی، جزئیات معماری و مبلمان) و ابعاد ادراکی-رفتاری (ارتباط با طبیعت، تأثیرگذاری حسی، رفتاری و عاطفی بر ساکنان) ارزیابی گردید. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مسکن سنتی زنجان (تا دوره قاجار) از الگوهای مکان-رفتار پویا و فعال برخوردار بوده و در مسکن معاصر (خانه‌های ویلایی و واحد‌های آپارتمانی امروزین) به‌تدریج به الگوهای ایستا و غیر‌فعال تغییر یافته ‌است. تحول طراحی بوم‌سازگار و چند‌عملکردی در مسکن سنتی به طراحی فرمی-عملکردی و بی‌توجهی به زیست‌بوم در مسکن معاصر، سازمان ادراکی-رفتاری و زبان‌الگوی سکونت را تضعیف کرده است. استنتاج نهایی تحقیق آن است که با بذل توجه عمیق به الگوهای فرهنگی (رفتاری) و سازمان فضایی، زبان‌الگوی سکونت قابل بازیابی است. تقویت رابطه بصری و دسترسی به طبیعت، طراحی مبتنی بر حواس محیطی (بینایی، بویایی، لامسه)، حفظ تشخص، تنوع و انعطاف‌پذیری فضاهای سکونتی، تعامل‌پذیری خانواده و همسایگان و تداعی‌گری خاطرات در بازآفرینی سازمان فضایی و زبان‌الگوی سکونت تأثیرگذار است. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی پروژه های مسکن مهر شهر زنجان

مسکن از نیازهای اولیه هر انسان به شمار می­آید و در کشورهای مختلف، دولتها اقدامات و برنامه­ریزی­های جامعی را در زمینه تامین مسکن اقشار مختلف بویژه طبقات کم درآمد انجام داده­اند. در کشور ما طی چند  سال اخیر، به منظور تامین مسکن اقشار کم درآمد جامعه، دولت سیاست احداث مسکن مهر را در پیش گرفته است. هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی نقاط ضعف و قوت پروژه های مسکن مهر در شهر زنجان می­باشد. این پژوهش از نوع...

full text

قلمرو در مسکن حاشیه کویری ایران (مطالعه موردی: محدوده قلمروها در مسکن سه دوره شهر عقدا)

مفهوم قلمرو از جمله عوامل تأثیرگذار بر کیفیت ارتباط انسان با محیط است و سازماندهی آن موجب تأمین برخی از نیازهای انسان از قبیل هویت، انگیزش و امنیت می­شود. پیشینه نظری موضوع نشان می­ دهد که دو دسته عوامل مرتبط با کالبد و رفتار کاربر در بستری اجتماعی- فرهنگی برمحدوده قلمروها تأثیر می­گذارند. بنابراین با توجه به عوامل تأثیرگذار بر شکل‌گیری قلمروها، محدوده قلمروهای کالبدی، تحت تأثیر عوامل مرتبط با ...

full text

بررسی تطبیقی دو الگوی سنتی و غربی خانه در دوره قاجار؛ نمونه موردی: خانه مِشکیان یزد و عمارت ذوالفقاری زنجان

معماری قاجار فصل دگرگونی آرمان‌ها و ارزش‌ها و عرصه تنوع و تضاد در شیوه‌ها و گرایش‌های معماری و شهرسازی ایران است. این دگرگونی، همزمان با رنگ باختن تدریجی مبانی هویت اجتماعی گذشته مانند قومیت، مذهب و زبان و نیل آن به سوی مفاهیمی همچون فرادستان (خواص)، و فرودستان (عوام) نمود بسیار برجسته‌ای در حوزه معماری مسکونی پیدا کرد و ساختار همگون و یکپارچه محلات سنت‌محور سابق را به عرصه چالش میان سنت و تجدد...

full text

ارزیابی مؤلفه‌های ارزشی معماری مسکن مطلوب بر اساس نظام معرفتی اسلام (نمونه موردی: خانه‌های معاصر ارومیه)

با توجه به نیازِ به مسکن در دهه­های اخیر به عنوان یکی از ابتدایی­ترین و اساسی­ترین نیازهای انسان و از طرفی در راستای سیاست­های کلان کشور و با توجه به اهمیت خانه در دین مبین اسلام؛ بدین روی، تأکید بر اصول طراحی معماری مسکن طبق نظام معرفتی اسلام یک امر مهم و ضروری برای دست‌یابی به کیفیت مطلوب سکونت به­نظر می­رسد. از این‌رو، هدف از پژوهش حاضر، دستیابی به اصول طراحی معماری مسکن مطلوب در راستای مؤلفه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 14

pages  141- 156

publication date 2015-04-09

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023